Is het keto-dieet wel zo gezond?
Je hebt ongetwijfeld al gehoord van het keto-dieet. Volgens sommigen is het hét ultieme dieet om gewicht te verliezen en gezond te zijn. Maar klopt dat wel?
Ontstaan van het ketogeen dieet
Het ketogeen dieet is een eetpatroon waarbij maar liefst 90% van de calorieën afkomstig is van vetten. Het idee is dat je lichaam — door het gebrek aan glucose (de brandstof die het normaal uit koolhydraten haalt) — overschakelt op het verbranden van lichaamsvet. Hierbij worden oa ketonen geproduceerd, die als alternatieve energiebron voor het lichaam dienen. Dit dieet werd oorspronkelijk ontwikkeld in het kader van onderzoek naar epilepsie, waarin men vaststelde dat een vetrijk voedingspatroon het aantal epileptische aanvallen bij kinderen aanzienlijk kon verminderen.
Fast forward naar 2025
Fast forward naar 2025, waar het keto-dieet in de fitness- en wellnesswereld vooral gepromoot wordt als een manier om snel af te vallen & gezond te zijn. Dat snelle gewichtsverlies klopt: in de eerste fase van het dieet wordt de glycogeenvoorraad (opgeslagen glucose in het lichaam) aangesproken als energiebron. Aangezien er per gram glycogeen ongeveer 3 tot 4 gram water wordt opgeslagen, leidt het verlies van ongeveer 700 gram glycogeen ook tot een verlies van 2 à 2,5 kilogram water. Het resultaat: een snelle en aanzienlijke gewichtsafname.
Maar — je voelt het al aankomen — dit gewichtsverlies is voornamelijk water, geen vet. Zodra je opnieuw koolhydraten begint te eten, worden de glycogeenvoorraden opnieuw aangevuld en komt het gewicht er gewoon weer bij. Het keto-dieet is dus géén superieur middel om blijvend gewicht te verliezen. Onderzoek onder strikt gecontroleerde omstandigheden (zogenaamde metabolic ward studies) toont aan dat er geen significant verschil is in vetverlies tussen diëten met veel of weinig koolhydraten, zolang het aantal calorieën gelijk is en er een energietekort bestaat (Hall et al., 2015 – link naar studie).
Is het een gezond voedingspatroon?
Neen, het keto-dieet heeft aanzienlijke nadelen. Omdat 90% van de calorieën uit vetten moet komen (anders krijg je geen ketonen) blijft er amper ruimte over voor groenten, fruit en volkoren granen. Het gevolg is een te lage inname van vitaminen, mineralen en vooral vezels, wat op termijn tot tekorten zal leiden. Bovendien wordt het dieet vaak ingevuld met veel dierlijke vetten, wat resulteert in een hoge inname van verzadigd vet en cholesterol. Dit verhoogt de slechte LDL-cholesterol en ApoB in het bloed — beide risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Studies bevestigen dit: zowel op korte als lange termijn vertonen mensen op een ketogeen dieet slechtere gezondheidsparameters en een verhoogd risico op cardiovasculaire aandoeningen en zelfs overlijden (Burén et al., 2021 – link; Ference et al., 2017 – link).
Wat is dan wél een gezond voedingspatroon?
De overgrote meerderheid van de wetenschappelijke studies komt tot dezelfde conclusie: een voedingspatroon dat rijk is aan plantaardige producten en vezels — denk aan groenten, fruit, volkoren granen en peulvruchten — biedt de meeste voordelen voor de gezondheid op lange termijn.