Sauna vs cold plunge – wat is beter?
Een sauna of een cold plunge (ijsbad) – wat is nu eigenlijk gezonder? Beide worden vaak in 1 adem genoemd met herstel, ontstekingsremming en een sterker lichaam. Maar wat zegt de wetenschap? In deze blog duiken we in de voordelen, verschillen en valkuilen van warmte en koude voor je gezondheid.
Sauna: warm, ontspannend én verrassend effectief
Een saunasessie is niet alleen super ontspannend, het verhoogt ook je hartslag en wordt daarom vaak beschreven als een soort mini-workout. De hitte zorgt ervoor dat je lichaamstemperatuur stijgt, je hartslag versnelt en je bloedcirculatie wordt gestimuleerd. Dat leidt tot een korte, gecontroleerde stressreactie die op termijn positieve effecten kan hebben. Volgens studies hebben mensen die frequent een saunasessie van 15 – 20 minuten doen , een lager risico op hart- en vaatziekten, beroertes, hoge bloeddruk en zelfs dementie. Ook op spierherstel na het sporten kan sauna een positieve invloed hebben, dankzij de verhoogde bloeddoorstroming. Na een saunabeurt daalt je bloeddruk tijdelijk en wordt je parasympathisch zenuwstelsel geactiveerd waardoor je je rustig en ontspannen voelt. Heb je geen sauna? Geen nood. Een warm bad heeft gelijkaardige effecten op spierherstel en ontspanning en is daarom een ideaal pre-slapen gaan ritueel.
Cold plunge: hype of health hack?
IJsbaden zijn tegenwoordig overal. Op de 2024 Olympische Spelen in Parijs werd er maar liefst 650 ton ijs besteld voor de atleten. Er zijn dan ook wat aanwijzingen dat een ijsbad de spierpijn na het sporten kan beperken en het herstel kan versnellen. Wanneer we echter verder kijken naar het effect van ijsbaden op de algemene gezondheid, voornamelijk op inflammatie en het immuunsysteem is het bewijs eerder zwak en tegenstrijdig, waardoor er geen conclusies getrokken kunnen worden.
Ijsbaden en blootstelling aan koud water kunnen je wel een mentale boost geven: door de koude wordt er noradrenaline geproduceerd in je lichaam waardoor je een energieboost krijgt en je je alerter voelt. Er is ook wat bewijs dat koud-water therapie een gunstig effect heeft op de mentale gezondheid.
Dus: sauna of cold plunge?
Zowel warmte als koude kan na het sporten spierpijn verminderen en het herstel van de spieren bevorderen. Terwijl een sauna eerder een ontspannende werking heeft die naar het einde van de dag toe erg gunstig kan zijn, zal een cold-plunge een boost in energie geven die ingezet kan worden bij de start van de dag (koude douche, anyone? 😊). Wanneer we kijken naar het effect op de totale gezondheid is er meer bewijs voor sauna dan voor ijsbaden. Maar zoals altijd, niets is een must: kies vooral voor wat haalbaar is in jouw leven en wat jou het meeste deugd doet!
Opgelet: indien je zwanger bent, last hebt van een lage bloeddruk, of ziek bent, is het afgeraden om zowel sauna als cold plunges te doen omwille van de stress die op het lichaam geplaatst wordt.
Referenties: PMID: 28633297, PMID: 25705824, PMID: 27932366, PMID: 22336838, PMID: 28833689, PMID: 34428265